Wpis z 20 września 2012 roku. Książki już, zdaje się, kupić nie można, ale biblioteki są znowu otwarte 😉
„Świat według Vanessy” to pamiętnik licealistki – posiadaczki tego wyszukanego imienia. Jego autorka wychowała się w kiosku z prasą prowadzonym przez jej Mamę i czytać nauczyła się na kolorowych czasopismach. Są one jej główną lekturą i źródłem wiedzy o świecie, dlatego swój pamiętnik ubrała również w formę takiego magazynu.
Każdy numer „Świata według Vanessy” podzielony jest na działy tematyczne: LUDZIE, MODA, KARIERA, PORADY, ZWIĄZKI, WNĘTRZA etc.
Środkowa z moich córek (podówczas piętnastoletnia) czytała tę książkę podczas wakacji i co jakiś czas jęczała głośno „O rany, jak mnie wnerwia ta laska !!!” 😉
Nie dziwię jej się za bardzo, bo Vanessa rzeczywiście (przynajmniej na pierwszy rzut oka) nie jest postacią z jej bajki i trudno byłoby mi sobie wyobrazić przyjaźń między nimi. Mimo że tamta jest o rok starsza, to w porównaniu ze Środkową i jej przyjaciółkami wydaje się być… żeby użyć dobrego określenia… ciut ograniczona ?
No, ale zastanówmy się – kto miałby jej te horyzonty rozszerzyć ? Matka, której ambicje nie obejmują matury, a świat ogranicza się do kiosku, kolorowych pism i solarium ? Ojciec wykładający na półki towar w supermarkecie gdzieś w Anglii ? Szkoła ucząca głownie kompilowania wypracowań z cytatów ? Pisma, które czyta, a które robią wrażenie jakby były pisane dla idiotów przez idiotów (a spotkany przez nią dziennikarz tylko to wrażenie potwierdza) ?
Ludzie, z którymi styka się Vanessa, szufladkują ją natychmiast na podstawie jej wyglądu. Trudno przecież przypuszczać, że spalona w solarium nastolatka, z rozjaśnionymi włosami i tipsami, snująca się po galeriach handlowych i pachnąca drogimi perfumami, którymi spryskuje sie w drogeriach, może kryć w sobie interesującą osobowość 😉 Co gorsza – także ona sama widzi siebie jedynie poprzez pryzmat tej szuflady.
Na szczęście los stawia na jej drodze pewną starszą panią, która z racji wieku i życiowego doświadczenia umie zobaczyć w niej coś więcej…
Katarzyna Majgier „Świat według Vanessy”, wyd.: Akapit Press, Łódź 2012
Przypominam go dopiero teraz, bo w czasie przenosin zawartości bloga z dawnej miejscówki przepadła mi gdzieś recenzja pierwszej części. Udało mi się ją wreszcie odzyskać i proszę !!!
Cykl zasadniczy stanowią części pierwsza, trzecia, czwarta i piąta napisane w formie pamiętnika Ani Szuch. „Marzycielki” są trochę obok, ale warto mimo to czytać te książki w kolejności.
„Trzynastka na karku” należała do ulubionych książek Najstarszej z moich córek. Pamiętam, że na targach książki podsunęłam pani Katarzynie Majgier do podpisu nasz nieco sfatygowany egzemplarz, tłumacząc, że wygląda tak, bo córka czytała w wannie i wpadł jej do wody. Pani Katarzyna odpowiedziała, że taki stan zaczytania książki jest największym komplementem dla autorki 🙂
Wpis z 1 października 2006 roku:
Spadło mi toto jak z nieba tuż przed trzynastymi urodzinami Najstarszej z córek. Właśnie zostałam na lodzie – bez prezentu dla niej, bo premierę „Atramentowej krwi”, na którą niecierpliwie czekałyśmy obie, przesunięto o pół roku. Kupiłam w desperacji – głównie z powodu tytułu i trochę dlatego, że bohaterka jest imienniczką Najstarszej. Zakup okazał się strzałem w dziesiątkę znalazłam to, czego od dawna szukałam i na co już straciłam nadzieję: dobrą, współczesną powieść obyczajową dla młodzieży, mocno osadzoną w polskich realiach. Autorka konsultowała się z nastolatkami, piszącymi na prowadzonym przez Nią (edit: dziś już nieistniejącym) forum Junior Reporter – miała więc z pierwszej ręki informacje o tym, co lubią i czym się zajmują obecne trzynastolatki.
Ania z tej książki jest typową przedstawicielką swojej grupy wiekowej, może tylko trochę inteligentniejszą i bardziej oczytaną niż norma przewiduje. Z nieubłaganą logiką dostrzega wszystko, co dorośli chcieliby ukryć, i konsekwentnie punktuje każdą ich niekonsekwencję. Czasem jest nad wiek dojrzała i rozumie więcej niż, jak się wydaje, powinna rozumieć, a chwilę później reaguje w sposób godny przedszkolaka. Taki wiek… Mam podobny egzemplarz w domu, to wiem 😉 Problemy też ma typowe dla swojego wieku trądzik, biust (a właściwie jego brak), szkoła, rodzice i młodsze rodzeństwo. Jej rodzice dostrzegają w niej wyłącznie wady, podczas gdy u cudzych dzieci widzą same zalety i stawiają ich córce za wzór. Co gorsza stawiają za wzór również samych siebie, kiedy byli w jej wieku 😉
Dużo ważniejszym niż rodzice punktem odniesienia dla trzynastolatki są już jednak rówieśnicy. Anka ma przyjaciółki z tej samej klatki, z którymi zaprzyjaźniła się jeszcze w wieku przedszkolnym, a teraz chodzą do tej samej klasy. Z piaskownicy już wyrosły wszystkie ważne sprawy omawiają przy śmietniku, co czasem skutkuje rzeczą niezwykłą – szlabanem na wynoszenie śmieci. Bohaterka mieszka w bloku, tak jak pewnie ponad połowa jej rówieśników w tym kraju. Na hasło bloki wszyscy na ogół myślą o blokersach, ale ich mieszkańcy stanowią pełen przekrój społeczeństwa. W nowohuckim bloku z tej książki – tata Ani jest naukowcem, rodzice Marii z parteru są lekarzami, a rodzice Niki pracują w agencji reklamowej. Najbliższa blokowym stereotypom jest rodzina Blondi, a szczególnie jej brat Shrek i jego ziomy, ale znajomość z nimi nie musi od razu prowadzić na margines. Nie trzeba chodzić do prywatnej szkoły, żeby mieć poukładane w głowie. Mieszkając w zwykłym bloku i ucząc się w rejonowej podstawówce też można uzyskać 40 punktów (czyli maksimum) na teście kompetencji. Blok to nie wyrok.
Moje życie jest nudne: szkoła, dom, zwyczajne kumpelki, zwyczajna rodzina może trochę bardziej zakręceni niż większość społeczeństwa, ale każdy ma jakichś ekscentryków w rodzinie albo wśród przyjaciół, więc pewnie niczym się nie wyróżniam. I nigdy nic się nie dzieje…
No, jak na to, że nic się nie dzieje, to dzieje się całkiem dużo i naprawdę fajnie się o tym czyta 😉
Katarzyna Majgier „Trzynastka na karku” ilustr.: Karina Znamirowska, wyd.: Akapit Press Łódź 2006
Wpis z 2 kwietnia 2007 roku:
Kontynuacja ”Trzynastki na karku” i jeśli jednak ktoś, tak jak Najstarsza z moich córek, liczy na ponowne spotkanie z Marią z parteru (która okazała się być jej idolką 😉 ), to się trochę rozczaruje, bo pojawia się ona tylko przelotnie. Większość akcji w ogóle nie dzieje się w bloku, ani nawet w Nowej Hucie…
Nika Rosińska wraz z rodzicami wyprowadziła się do domku na przedmieściach, a do jej mieszkania wprowadzają się Monika i Liliana z Mamą. Początkowo miała zamieszkać z nimi jeszcze Kaśka z Zielonymi Włosami ale… A zresztą, co Wam będę mówić – przeczytajcie sami 😉 Dotychczas, czyli do rozwodu rodziców, mieszkały w miasteczku Jasne, w eleganckiej willi przy snobistycznej ulicy Kasztanowej. W Jasnem wszystko było jasne 😉 i wszyscy o wszystkich wszystko wiedzieli. Wiadomo było, kto należy do dobrej, a kto – do nieco gorszej rodziny i to tworzyło klucz przyjaźni i kontaktów towarzyskich. Rodzina Moniki i Liliany zaliczała się do tych lepszych – rozwód i przeprowadzka wyrzucają je poza nawias tej skostniałej społeczności i powodują, że Monika zaczyna postrzegać świat zupełnie inaczej niż dotąd.
Autorka tych książek pisze na swojej stronie (edit: a raczej – pisała, bo teraz tego odnaleźć nie mogę) ze zdziwieniem: raz po raz dowiaduję się, że moje książki „walczą ze stereotypami rodziny w bloku (a nawet czasem owe stereotypy obalają)”. Zauważa również: Wychowałam się w Nowej Hucie, mieszkałam w dziesięciopiętrowym „mrowiskowcu”, a co więcej – teraz też mieszkam w bloku. (…) Większość moich znajomych też mieszka w blokach i w blokach się wychowała. Nikt z nas nie jest bandziorem, dresem, tipsiarą, blacharą itp. Nie ganiamy z bejsbolami i nie wyrywamy sobie szalików, ani nawet nie kradniemy fur. Ani komór.
Skąd to zdziwienie, pani Katarzyno, skoro Pani własna bohaterka – Monika, na początku postrzega swoje nowe miejsca zamieszkania właśnie przez pryzmat tych stereotypów ? Nie rozwód, który obie z siostrą przyjęły ze spokojem, tylko właśnie przeprowadzka wywraca jej widzenie świata do góry nogami. Stwierdza ze zdziwieniem: wierzyłam, że patologiczna rodzina to taka, która nie składa się z mamy, taty i dzieci i nie mieszka w zadbanym domu. Żadnej z nas nie przychodziło do głowy, że właśnie takie rodziny bywają jeszcze bardziej patologiczne, wystarczyło spojrzeć na nas same.W Jasnem wszystko było jasne, a w bloku trudno przewidzieć, co się kryje za jednakowymi drzwiami mieszkań i czego można się spodziewać po sąsiadach.
Ja również wychowałam się w bloku i w moim bloku też wyrósł jeden pisarz. Blok zresztą blokowi nierówny. Są bloki małe, kameralne, zatopione w zieleni – bloczki właściwie ;-), gdzie na jednej klatce jest najwyżej kilkanaście mieszkań. Są też bloki – monstra, w których w pionie mieszka tyle ludzi, ile w poziomie zamieszkiwałoby dużą wieś czy niewielkie miasteczko. Takie bloki stoją w poprzek struktur społecznych. W miasteczku, w którym wcześniej mieszkały Monika i Lilianna, te struktury były bardzo sztywne, a pozycję w nich w dużym stopniu wyznaczało miejsce zamieszkania. W bloku, obok siebie, drzwi w drzwi żyje pełen przekrój społeczeństwa. W tym moim przed laty dyplomata z dalekiego kraju i profesor zwyczajny sąsiadowali przez ścianę z miejscowym pijaczkiem zwanym przez lokatorów Marginesem. W nowohuckim bloku z tych książek obok zupełnie normalnych ludzi ( i normalnych Pipścińskich 😉 ) można spotkać osoby tak zaskakujące jak Przystojny Harleyowiec czy mama Desmonda, a rodziny pozornie patologiczne okazują się zadziwiająco normalne.
Jakość życia nie zależy od jego poziomu materialnego. Można wegetować mając: duży, piękny dom, dwa samochody i trzy telewizory, w tym dwa plazmowe. Można też znaleźć spełnienie w małym mieszkanku w bloku. Trzeba tylko zrozumieć, co tak naprawdę jest w życiu ważne i odważyć się spełnić swoje marzenia.
Katarzyna Majgier „Marzycielki”, wyd.: Akapit Press, Łódź 2006
Wpis z 15 listopada 2008 roku:
Najstarsza z moich córek, wielbicielka poprzednich części (ze szczególnym uwzględnieniem Marii z Parteru) rzuciła się na tę książkę z wielkim entuzjazmem. Przeczytała i stwierdziła ze smutkiem: Chyba już wyrosłam z tych książek 😦 Faktycznie – kiedy czytała „Trzynastkę na karku”, była dokładną rówieśniczką jej bohaterek. Od tego czasu w ich życiu minęło jakieś pół roku, a w jej – dwa i pół. One właśnie przeżywają początek nauki w gimnazjum, ona – głowi się już nad wyborem liceum.
No i piknie, jak mawia moja kochana prababcia. Za cztery dni idziemy do szkoły, a wszystkie moje przyjaciółki powariowały. Z pozoru nic się nie zmieniło – trochę urosły przez wakacje, do szkoły wchodzą innym wejściem, bo są już w gimnazjum, ale nadal ich ulubionym miejscem spotkań jest ławka przy śmietniku. Z pozoru nic się nie zmieniło, tylko ich rozmowy stały się jakby monotematyczne i wszystko kręci się wokół miłości. Ania (ta książkowa, nie moja 😉 zupełnie ich nie rozumie…
„Po co mi chłopak ?” to (podobnie jak „Trzynastka”) pamiętnik Ani Szuch, a ona zdołała się tej monotematyczności oprzeć i dzieki temu sporo się w tej książce dzieje.
Znalazłam tam też echo mojej wiosennej rozmowy jej autorką (edit: czyli wywiadu, który niestety odpłynął w niebyt razem z portalem, dla któreg go przeprowadzałam). Na pytanie: czym różni się dorastanie w czasach internetu od tego, które było udziałem dzisiejszych rodziców ? pani Katarzyna odpowiedziała: Dawniej młoda osoba o nietypowych zainteresowaniach była w swoim środowisku osamotniona, trudno było jej znaleźć kogoś, z kim mogła dzielić tę pasję. Dziś – bez problemu może znaleźć w sieci odpowiednie forum i spotkać tam podobnych do siebie „maniaków” w różnym wieku. Dzięki obcowaniu ze starszymi od siebie (czasem o kilka lat, a czasem wręcz dorosłymi) internautami, nastolatki rozwijają się, poszerza im sie zasób słownictwa, „podciągają się” intelektualnie. Największy problem książkowej Ani polega na tym, że jej rodzice tego nie rozumieją, za to wiele słyszeli o zagrożeniach jakie czekają na nastolatki w sieci.
Ta książka nie powstałaby bez nastolatków z Forum Juniora, dzięki którym mam wyobrażenie, jak wygląda ich świat… – napisała autorka w dedykacji na pierwszej stronie tej książki. Niedawno z portalu Junior Reporter wypączkował kolejny – przeznaczony dla nieco starszych nastolatków, który już zaczęli z tamtego wyrastać. Nazywa się ”Amanita” (ale nie pytajcie mnie, dlaczego, bo nie wiem 😉 ) i jest bardzo sympatycznym miejscem dla myślących i czytających nastolatków. Znajdziecie tam sporo (w tej chwili 135, ale niewątpliwie będzie więcej) recenzji książek – w większości są opinie z pierwszej ręki, bo pisane przez ludzi kilkunastoletnich. Jest też forum – na razie jeszcze niezbyt tłumnie odwiedzane.
W słowie wstępnym do „Amanity” pani Katarzyna Majgier wyraża nadzieję, że wokół niej zgromadzi się duże grono fantastycznych osób z fantazją i pomysłami. I że tak jak Junior będzie rozwijana przy udziale użytkowników.Życzę tego serdecznie nowemu serwisowi i jego twórcom 🙂
Edit: oba te miejsca już nie istnieją. W ogóle – w ciągu kilkunastu lat, które upłynęły od czasu, kiedy to pisałam, fora internetowe też stały się przeszłością. Zastąpiły je grupy na Facebooku oraz… inne miejsca i formy aktywności w internecie, których ja już nie ogarniam.
Katarzyna Majgier „Po co mi chłopak ?”, wyd.: Akapit Press, Łódź 2008
Kolejne części pamiętnika Ani Szuch to „Miłość Ci wszystko wypaczy”
Na stronie wydawnictwa Akapit Press znalazłam taki pakiet i zastanowiłam się po raz kolejny, do kogo jest on adresowany. Już pisząc o tych książkach 12 stycznia 2010 roku miałam wątpliwości, co do ówczesnych adresatek jej twórczości. Teraz mam niemal pewność, że ten zestaw ma sens wyłącznie sentymentalny – dla mam lub nawet babć dzisiejszych nastolatek. Krystyna Siesicka zmarła w 2015 roku, więc wiemy już na pewno, że kolejnego ciągu dalszego nie będzie. Oto mój wpis sprzed prawie 10 lat:
zdjęcie z profilu FB Wydawnictwa Akapit Press
Zastanawiam się – dla kogo pisze teraz swoje książki Krystyna Siesicka ? Dla obecnych nastolatek czy dla tych, które wychowały się na jej książkach, ale nastolatkami już dawno nie są ? Czy dziewczynom podoba się jej obecny styl pisania ? Trudno mi to stwierdzić, bo w naszym domu Pani Siesicka ma status Londona 😉 Określenie to wzięło się z czasów, gdy byłam rówieśniczką moich córek. Ilekroć skarżyłam się mojemu Tacie, że nie mam co czytać, on nieodmiennie proponował mi Londona. Z przyczyn, których do końca nie rozumiem, budziło to mój zdecydowany opór i po dziś dzień (poza „Zewem krwi”, który był lekturą szkolną, a ja miałam do lektur stosunek solenny) nie sięgnęłam po jego książki.
U moich córek status Londona mają dwie autorki – Joanna Chmielewska (oprócz„Pafnucego” oczywiście !) i Krystyna Siesicka. Na wszelkie moje propozycje, na podsuwanie którejś z nich moich ukochanych książek o Teresce i Okrętce albo na przykład „Opowieści rodzinnych”, słyszę zdecydowane NIE !Dlatego nie wiem, czy te książki podobają się współczesnym nastolatkom.
„Zapałkę na zakręcie” czytałam oczywiście jako nastolatka i była jedną z moich ulubionych książek. Po „Pejzaż sentymentalny” sięgnęłam w zeszłym roku – z nadzieją, ale też z obawą. Czułam się trochę tak, jak przed spotkaniem z dawno niewidzianymi znajomymi. Czy poznamy się po tylu latach ? Czy nadal będziemy mieli o czym rozmawiać ? Sama Autorka tak pisała o w posłowiu do tej książki o wątpliwościach, które miała, przystępując do pracy nad nią:
Napisałam książkę, której się nie spodziewałam. Znajdziecie w niej dalsze losy bohaterów „Zapałki na zakręcie”. A jednak „Pejzaż sentymentalny” jest powieścią trochę inną niż „Zapałka”, której „pięć minut powodzenia” zaczęło się przecież wiele lat temu. Czas zmienił nie tylko świat wokół Mady i Marcina, ale przede wszystkim zmienił ich samych.
Oczywiście przeczytałam „Zapałkę”, kiedy zaczynałam pisać „Pejzaż”. I co ? I wydawało mi się, że nie ja jestem jej autorką, tylko ktoś inny, bo dziś napisałabym tę książkę inaczej. A więc czas, który minął, zmienił także mnie.I tu zaczęła się pierwsza trudność, bo skoro zdecydowałam się na powrót do życia Mady i Marcina, sposób napisania tamtej książki już do czegoś zobowiązywał. Nie tylko w treści, ale i w formie. Kłopot był w tym, że chciało się chociaż trochę od tego zobowiązania uciec. No i jest, tak jak jest.
Często wdaje mi się, że „Pejzaż sentymentalny” to książka, którą zamówiłyście sobie u mnie w czasie naszych przelotnych spotkań i rozmów, uporczywie pytając: – I co z nimi było dalej ?
Choć nie do końca przypadł mi do gustu wątek Tiny i Kacpra, to jednak spodobała mi się dorosła Mada, którą spotkałam w tej książce. I dorosły Marcin, i Alka, i Olo… I Achmed Jacobi, którego nie było w „Zapałce”, mówiący po polsku językiem więcej niż literackim 😉 Dziwny, trochę śmieszny pan. Jak Holy Golightly u Trumana Capote’a, zawsze w podróży.(…) Biznesmen. Wielbiciel aromatycznych herbat i marokańskiej kuchni. Przyjaciel Marcina, chrzestny ojciec Tiny.
Po dziesięciu latach Autorka postanowiła powrócić do tamtych bohaterów. „Zatrzymaj echo” to książka osnuta wokół przyjazdu do Osady pewnej pani Krysi, jej wędrówki śladami Mady i Marcina i spotkań z bohaterami tamtych książek. Mimo że podobno: podobieństwo pani Krysi do autorki jest tylko pomysłem fabularnym, a opisane zdarzenia z rzeczywistością mają związek wyłącznie pozorny, cała ta książka to typowa dla obecnej twórczości Krystyny Siesickej zabawa formą.
Zabawa zabawą, ale jest to kolejna (po „Atramentowym sercu” choć w zupełnie innym stylu) książka, która zmusza nas to zastanowienia się nad tym, czy Autor jest stwórcą swoich bohaterów czy jedynie kronikarzem ich życia i świata. Co dzieje się z nimi po postawieniu ostatniej kropki w tekście? Czy ich świat kończy się, kiedy zamykamy książkę, czy istnieje nadal? Żyją dalej tak, jak im to zaplanował Autor, czy też wędrują swoimi ścieżkami?
Kogo spotkamy w Osadzie następnym razem ? Co dalej z Tiną, Talią, chłopakami Geny, Kacprem ? Może kiedyś się dowiemy…
Wpis z 28 lutego 2007 roku. W 2014 wznowiło tę książkę wydawnictwo Akapit Press i ta wersja ma okładkę zdecydowanie przyjemniejszą dla oka 😉
Życzenia wypowiadane nad tortem urodzinowym mają niezwykłą moc. Zdmuchując dziesięć świeczek ze swojego tortu Amelka pomyślała, że chciałaby zostać słynną aktorką. W jej wieku to zupełnie normalne – moje córki też mają takie marzenia. Dla dziesięciolatki z Bolków Małych wydawać by się one mogły niemożliwe do spełnienia (a w każdym razie nieprędko), a jednak…
….w
jej wsi zjawiła się ekipa filmowa kręcąca ekranizację
„Panny z mokrą głową” !!! Nastoletnia gwiazda, która miała
grać rolę tytułową, niespodziewanie zrezygnowała i Pani Reżyser
zdecydowała się szukać zastępstwa na miejscu. Do castingu
przystąpiły wszystkie dziewczynki ze wsi i okolic, ale to właśnie
Amelka – elokwentna i oczytana, a przy tym najstarsza z szóstki
rodzeństwa i cała w siniakach od łażenia po drzewach – dostała
tę rolę. Wkrótce okazało się, że zadania aktorskie nie będą
wcale najtrudniejszą z rzeczy, które ją czekają. Dużo
trudniejszy był późniejszy powrót do szarej codzienności i
szkolnych obowiązków. Musiała też sprostać ciężarowi sławy i
stawić czoła zazdrości rówieśników. Na szczęście udało jej
się w końcu odróżnić popularność od prawdziwej przyjaźni –
być może dzięki życzeniu pomyślanemu przez kogoś nad innym
tortem 😉
Amelia, Tycjan, Oktawian, Lukrecja, August, Emma. Kiedy spotykamy się z takim zestawem (i ilością !) imion w rodzinie, szczególnie wiejskiej, natychmiast wyobrażamy sobie dom ocierający się o patologię i niewydolny wychowawczo. Nie wiem, czy celem twórczości pisarskiej pani Katarzyny Majgier jest obalanie stereotypów związanych z wielodzietnością, czy wychodzi jej to „przy okazji”, ale po rodzinie z bloków w ”Trzynastce na karku” w tej książce upada stereotyp wielodzietnej rodziny wiejskiej. Rodzice Amelki nie są bezmyślnymi dzieciorobami z marginesu – tworzą w pełni wydolną wychowawczo i kochającą się (choć niezamożną) rodzinę. W dodatku czytają książki, co w ich środowisku nie jest takie częste. Ich marzenia tez są z książkami związane: Mamusia marzy o dużej bibliotece pełnej książek, bo lubi czytać. Tatuś marzy o ciekawej pracy, w której mógłby zarabiać tyle, żeby wyremontować nasz dom i kupić książki, o których marzy mamusia. 😉 Równocześnie poznajemy zamożne rodziny w których kuleje wychowanie jedynaków. Może trochę szkoda, że autorka wpada z jednego stereotypu w drugi – chyba, że zostawia sobie temat do następnych powieści. Kiedy już wyczerpie jej się tematyka wielodzietności, wtedy rozprawi się ze stereotypami jedynaków 😉
Jedyną rzeczą, która mi się w tej książce nie podoba, są ilustracje. Kojarzą się z najgłupszymi kreskówkami na Cartoon Network 😦 Za każdym razem, kiedy mam okazję poobcować trochę z tymi filmami, zastanawiam się – w czyim umyśle mogą powstać takie idiotyczne pomysły ? Doszłam wreszcie do tego, że ich twórcami są zapewne ludzie, którzy sami wychowali się już wyłącznie na kreskówkach. Jak będą wyglądały dzieła tych, którzy wyrosną na ich twórczości ? Boję się nawet pomyśleć.
Jeśli jednak te piękne inaczej ilustracje, zachęcą do lektury „Amelki” klientelę Cartoon Network, to niech już sobie takie będą. Czasami cel uświęca środki. Dzieciom o bardziej rozwiniętych gustach jednorazowy kontakt z tą poetyką nie zaszkodzi. Środkowa z moich córek oprócz „Amelki” znalazła pod choinką jeszcze piękny album ”Sztuka nie tylko dla dzieci” wydany przez „Znak”. Tak na wszelki wypadek 😉
Katarzyna Majgier „Amelka” (seria: Magnes), ilustr.: Wojciech Stachyra, wyd.: Egmont, Warszawa 2006
czyli dwie pierwsze książki Małgorzaty Gutowskiej – Adamczyk, które stanęły na półkach Małego Pokoju 23 maja 2008 roku:
Jolanta
i Krzysztof Wierzbiccy mogli
czuć się ludźmi
sukcesu –
prestiżowe stanowiska, wysokie zarobki, mieszkanie w ekskluzywnym
apartamentowcu, nowiutkie Volwo, pani do pomocy w domu…
Ich synowie – licealista Michał i piątoklasista Mikołaj przyzwyczajeni byli do życia na wysokim poziomie – markowe stroje i sprzęt sportowy, płyty, wakacje w Portugalii, obóz językowy w Londynie…
Wszystko to kończy się z dnia na dzień, kiedy okazuje się, że Ojciec od kilku miesięcy ukrywa przed rodziną, że stracił pracę w międzynarodowej korporacji i nie może znaleźć innej. Jedynym wyjściem jest wyjazd z Warszawy i wzięcie w ajencję stacji benzynowej koło Grajewa. Dla Michała to niemal koniec świata. Zresztą przyznajcie się bez bicia – kto wie gdzie leży Grajewo ? No własnie 🙂 Chłopak nie wyobraża sobie życia tam i wstydzi się przyznać kolegom do takiej degradacji rodziny. Mówi więc, że wyjeżdżają do Finlandii…
„110 ulic” (podobnie jak „220 linii”, które dzieje się już po powrocie całej rodziny do Warszawy i dawnego życia) to trochę powieść inicjacyjna.Michał (w pierwszej z nich) i Mikołaj (w drugiej) dojrzewają gwałtownie w zetknięciu z prawdziwym życiem, z którym wcześniej mieli niewielki kontakt. Wyjazd do Grajewa stawia całą rodzinę wobec zupełnie nowych warunków i wyzwań oraz powoduje, ze zaczynają siebie nawzajem postrzegać zupełnie inaczej niż przedtem.
„220 linii” można też określić jako powieść drogi, bo dojrzewanie Mikolaja odbywa się m.in. przez pozornie bezcelowe jeżdżenie autobusami i zaliczanie kolejnych pętli. Chłopak eksploruje miasto, które oglądał dotychczas zza szyb samochodów rodziców. Ta książka osadzona jest mocno w realich warszawskich (nie znam Grajewa, więc trudno mi to ocenić w przypadku „110 ulic”) – do niedawna mogła wręcz służyć z przewodnik po liniach autobusowych, teraz juz się nieco zdezaktualizowała.
Podoba mi się sposób, w jaki Małgorzata Gutowska – Adamczyk opisuje rodzinę Wierzbickich. Podoba mi się nie tylko dlatego, że pokazuje męski świat, którego nie mam na co dzień. Wierzbickim daleko do ideałów – szczególnie Michał może być przez osoby postronne postrzegany jako klęska wychowawcza rodziców. Bracia kłócą się ze sobą, mają bałagan w pokojach (to akurat znam dobrze z autopsji 😉 ), a ich mama też niespecjalnie przepada za zajęciami domowymi. Nie jest to dom w którym wszyscy mówią „Kocham Cię”. Sytuacja musi otrzeć się niemal o ostateczność, żeby ojciec usłyszał takie wyznanie z ust syna. Jednak dom Wierzbickich to dom, w którym się ze sobą rozmawia naprawdę, a nie tylko wydaje dzieciom polecenia i odbiera komunikaty o ich realizacji. Rodzice od czasu do czasu wznoszą okrzyki typu: Nie, ja biorę od was urlop !, czasem być może dają swoim synom zbyt wiele swobody, ale wtedy, kiedy trzeba, potrafią stanąć za nimi murem.
Michał i Mikołaj nie mają młodszego rodzeństwa, więc zastanawiam się, czy czytelnicy mogą liczyć na ciąg dalszy tego cyklu. A jeśli tak, to jaki tytuł będzie mieć ewentualna trzecia część ? 330… czego ? Ot, ciekawostka… 😉
Małgorzata Gutowska – Adamczyk „110 ulic”, wyd.: Nasza Księgarnia, Warszawa 2007 (I wyd.: Akapit Press, Łódź 2002, kolejne: Nasza Księgarnia, Warszawa 2016)
Małgorzata Gutowska – Adamczyk „220 linii”, wyd.: Egmont, Warszawa 2006(kolejne wydanie: Nasza Księgarnia, Warszawa 2016)
i kolejne części krakowsko – szwedzko – lwowskiego cyklu Barbary Gawryluk
Wpis z 11 listopada 2010 roku:
Zrobili to ! Nie mogłam uwierzyć, że to zrobili ! Jeszcze niedawno wydawało mi się to niemożliwe. (…) W środku wakacji dowiedziałam się, ze nie wrócę już do nowej szkoły. Że nowy rok szkolny zacznę w nowej szkole, w nowym mieście i… w nowym kraju !
Natalka ma
9 lat, dwóch młodszych braci – bliźniaków i rodziców, którzy
są lekarzami. Odział szpitalny, na którym pracowali, ma zostać
zlikwidowany, a oni zdecydowali się wyjechać na dwa lata do
Szwecji. Z dziećmi oczywiście, choć Natalka wolałaby zostać z
babcią i dziadkiem w Krakowie, w swojej szkole i na swoich zajęciach
tanecznych …
W
nowej, szwedzkiej szkole dziewczynka spotyka dzieci z Ukrainy,
Australii, Boliwii i… Polski. Jej krakowski kolega wrócił
niedawno z Irlandii, a drugi – wyjechał z mamą do Londynu. Takich
dzieci jest i będzie coraz więcej, bo coraz więcej ludzi decyduje
się na życie za granicą, czasem z konieczności, a czasem z
wyboru.
„Moje Bullerbyn” to książka polsko (czy też dokładniej: krakowsko) – szwedzka i… trochę lwowska. Jak to jest możliwe i co wyszło z takiej mieszanki ? Wyszła po prostu świetna książka. I mimo że nie sprawdziłam jej jeszcze na żywym materiale, czyli na Najmłodszej, nie mogłam się powstrzymać, żeby się nie podzielić z Wami radością z jej odkrycia 🙂
Barbara Gawryluk jest pisarką, dziennikarką i skandynawistką. Napisała m.in. „Dżoka”, „W zielonej dolinie”, cykl o świstaku Gwizdku (który nota bene powiększył się o dwie kolejne pozycje, więc są już książki o każdej porze roku w Tatrach). Tłumaczy ze szwedzkiego książki dla wydawnictwa „Zakamarki” – cykl o Lassem i Mai oraz o chłopcu imieniem Tsatsiki. Prowadzi w Radiu Kraków niedzielny „Alfabet” i jest to (poprawcie mnie jeśli się mylę !) bodaj jedyna cykliczna audycja radiowa poświęcona literaturze dziecięcej.
W „Moim Bullerbyn” też nie zapomina o literaturze szwedzkiej, a jeden z rozdziałów w całości poświęcony jest wizycie rodziny Majewskich w Junibacken w Sztokholmie. Teraz jeszcze bardziej chciałabym tam pojechać !
Chociaż
miejscowość, w której zamieszkała rodzina Natalki oczywiście nie
nazywa się Bullerbyn,
jest w tej książce coś z tamtej atmosfery. Wszyscy są dobrzy i
sympatyczni (nawet jeśli z początku robią inne wrażenie),
problemy (jeśli się pojawiają) dają się rozwiązać i oczywiście
wszystko zawsze dobrze się kończy.
Kiedy tu przyjechałam, wszystko było źle. I tak bardzo tęskniłam za moimi przyjaciółkami, za babcią i dziadkiem, za tańcem, za Krakowem, za moim pokojem, nawet za szkołą. I dalej tęsknię. Ale minęło kilka miesięcy i nie wyobrażam sobie, co by było, gdybym nie poznała ciebie, Matsa czy Selmy. W szkole dalej jest ciężko, ale w Rabarbarze – super. (…) „Będzie dobrze, Natalko” – tak mi wszyscy mówili. I chyba już jest dobrze !
Barbara Gawryluk „Moje Bullerbyn”, wyd.: Akapit Press, Łódź 2010
Wpis z 26 lutego 2012 roku:
Tak się jakoś ostatnimi czasy porobiło, że wszystko co dobre, musi mieć koniecznie ciąg dalszy…
Spędziłam niedawno dłuższą chwilę przed półką z literaturą młodzieżową w Empiku – książki „pojedyncze”, nie będące częścią żadnej serii, sagi, cyklu występowały tam w charakterze rzadkich rodzynków. Moja dwunastoletnia Najmłodsza w ciągu ostatnich kilku miesięcy przeczytała tylko jedną książkę nie będącą częścią większej całości i to tylko dlatego, że „Sposób na Alcybiadesa” był jej lekturą szkolną. Następną była już „Ania z Zielonego Wzgórza” 😉
Jeśli
jakiś film odniesie sukces, natychmiast kręci się jego sequel.
Seriale mają swoje kolejne sezony i każdy z nich kończy się tak,
żeby zostawić jego twórcom furtkę do realizacji następnego. W
sklepach mamy nie tylko serie kosmetyków, ale też zabawek czy sosów
do potraw. Nawet reklamy są już najczęściej serialami…
Wśród książek na jednym biegunie tego zjawiska mamy rozpisane na kilka tomów historie, które jednakowoż konsekwentnie od początku zmierzają do definitywnego końca, a na drugim – cykle oddzielnych historii powiązanych ze sobą wyłącznie osobą głównego bohatera (bohaterów), a kolejność czytania nie ma najmniejszego znaczenia. Gdzieś pośrodku plasują się serie opowieści typu neverending story 😉 , w których kolejny tom jest kontynuacją poprzedniego i odwołuje się do wydarzeń tam opisanych, a więc należy je czytać w odpowiedniej kolejności. A jak się już przeczyta, należy czekać na kolejny. Do tej kategorii należy cykl rozpoczęty książką „Moje Bullerbyn”. Potem były „Kolczyki Selmy” a niedawno ukazała się kolejna (i z całą pewnością nie ostatnia 😉 część – „Dziewczynka z fotografii”
Te trzy niepozorne książeczki obejmują trochę ponad rok z życia Natalki, która wraz z rodzicami i dwójką młodszych braci przeprowadziła się z Krakowa do niewielkiego szwedzkiego miasteczka. Tylko rok, a tyle się w tym czasie wydarzyło… Nowy dom, nowy język, nowa szkoła, nowi znajomi z różnych stron świata, nowa grupa taneczna, a równocześnie odwiedziny u Dziadków w Krakowie i przyjazd do Szwecji jej krakowskich przyjaciółek… Jeżdżąca na wózku Karina i jej powrót do sprawności… I wreszcie – znajomość z Selmą – samotną staruszką, która kiedyś była światowej sławy tancerką, jej śmierć i niespodziewany spadek po niej, a w ostatniej części – wyprawa do Lwowa, w którym Selma spędziła dzieciństwo i młodość.
Czytając „Dziewczynkę z fotografii” uświadomiłam sobie, że jest to wśród książek dla dzieci i młodzieży pierwsza, w której pojawia się problem dawnych Kresów Rzeczpospolitej – współcześnie. To trudny temat, ale Barbara Gawryluk jak zawsze zdołała znaleźć właściwy ton, aby pisać o tym w sposób odpowiedni dla wczesnych nastolatków, a równocześnie pokazała współczesny Lwów jako miasto ukraińskie, w którym Natalka i Karina odwiedzają swoją serdeczną przyjaciółkę Elenę, poznaną w Szwecji i serdecznie kibicują w jej meczu piłki ręcznej. Nie zapomina jednak o tym, że przed wojną Lwów był trzecim miastem Rzeczpospolitej i że nadal mieszkają tam Polacy, a na Cmentarzu Łyczakowskim są groby wielu sławnych polskich artystów, profesorów i znanych osobistości. Może ta książka będzie dobrym wstępem do zainteresowania się tą częścią naszej historii ?
A kiedy już ją przeczytacie, zaczniecie czekać na kolejny tom tej serii… 😉
Barbara Gawryluk „Kolczyki Selmy”, wyd.: Akapit Press, Łódź 2011
Barbara Gawryluk „Dziewczynka z fotografii”, wyd.: Akapit Press, Łódź 2012
Wpis z 17 listopada 2013 roku:
Kiedy zobaczyłam okładkę tej książki (jeszcze w zapowiedziach) przestraszyłam się – naprawdę ! Obawiałam się, że ten rozdarty na dwoje dom na okładce może oznaczać rozwód rodziców Natalki, a zdążyłam już polubić całą jej rodzinę. Z drugiej strony wydawało mi się to nierealne, bo jej rodzice robiła wrażenie stabilnego związku.
Ale
na szczęście nie o to chodziło…
…
choć może sformułowanie na szczęście nie jest tu na miejscu.
Rodzina Natalki musi stawić czoła innemu poważnemu problemowi –
chorobie Dziadka, nieuleczalnej i postępującej. Dlatego właśnie
jej rodzice zdecydowali się na powrót do Krakowa, co szczęśliwie
zbiegło się z propozycją pracy w ich dawnym szpitalu.
I znów, jak przed rokiem, Natalka postawiona została przed faktem dokonanym – wtedy dowiedziała się, że wyjeżdżają do Szwecji, teraz – że wracają do Polski. Z jednej strony cieszy się, bo przecież tęskniła do swojej poprzedniej klasy, przyjaciółek i Ósemki, ale w Szwecji też ma już przyjaciół: Karinę, Maję, Matsa, radzi sobie z językiem i odnalazła swoje miejsce w Rabarbarze. Choć rozumie, że tak musi być, że są potrzebni Dziadkom w Krakowie, jednak jest jej ciężko…
Ten wątek wydaje mi się bardzo ważny. Zarówno rodzice Natalki jak i ona sama ani przez chwilę nie dopuszczają do siebie myśli, że mogliby zostawić Babcię samą z tym problemem w Polsce, wspierając ją na odległość wyłącznie finansowo, bo w Szwecji żyje im się wygodniej. Są takie momenty w życiu, kiedy rodzina powinna trzymać razem. Teraz, kiedy trendy jest raczej hedonistyczny egoizm, taki przykład odpowiedzialności ma ogromną wartość.
„Dwa domy” to ostatni tom cyklu, którego początkiem było „Moje Bullerbyn”. Cztery pozornie niepozorne książki, a znalazło się w nich miejsce dla tylu ważnych spraw !!! Problemy związane z przeprowadzką do innego kraju i powrotem na Ojczyzny łono nie dotyczą tylko naszej bohaterki. Elena wróciła ze Szwecji do Lwowa, a do klasy w Krakowie przybył nowy kolega – repatriant z Hiszpanii. Znajdziemy tam także przyjaźń, pierwsze nieśmiałe zakochanie, tajemnicza historię z przeszłości, Kraków, Sztokholm, Lwów, Tatry, Wieliczkę, TOPR, psy, granie w filmie, hip – hop… aż się w głowie mąci 😉
Miałyśmy niestety z tym cyklem problem 😦 Co prawda miedzy pierwszym a ostatnim tomem w życiu Natalki minął tylko rok, ale w realu trwało to ponad trzy lata. Moja Najmłodsza, która na początku była tylko trochę starsza od niej, z zainteresowaniem przeczytała jedynie pierwsze dwie części. Potem już uznała, że są dla niej za dziecinne. Szkoda 😦
Barbara Gawryluk „Dwa domy”, wyd.: Akapit Press, Łódź 2013
„Powiem Julce” to była prawie ostatnia książka Krystyny Siesickiej – pisarki, na której twórczości się wychowałam. Nie pierwszy raz sięgnęła w niej do swoich wspomnień wojennych, choć akurat o tym szczególnym okresie wcześniej nie pisała.
„Powiem Julce” zostało wyróżnione w konkursie Książka Roku IBBY 2008.
Wpis z 4 stycznia 2009 roku:
Dwór w Pastuszkach nie był duży. Parterowy, położony na niewielkim wzniesieniu, bielił się widoczny między drzewami, trochę soplicowski, trochę serbinowski, jeśli coś ci to mówi, Julko. Z ganku wchodziło się do sporego holu i dopiero tu, za brązowymi, wysokimi drzwiami zaczynały się trochę mroczne korytarze prowadzące do środka domu. Dlaczego przypominam sobie to wszystko ? No, bo tak było, po prostu, a teraz po dworze nie ma śladu.
„Powiem Julce” to najnowsza książka Krystyny Siesickiej, o której sama autorka tak pisze na okładce: Nie wiem, jakimi słowami zaprosić Was do przeczytania tej książki. Może w ogóle tego nie zrobię, wdzięczna każdemu, kto bez specjalnego zaproszenia uda się na spotkanie z Julką, Zośką i Teresą. „Powiem Julce” jest opowieścią o pierwszej miłości, którą każda z nich przeżywa inaczej…
Teresa,
Karol i Zośka… Pierwsza miłość, opisana w tej książce, była
taka… nie do końca udana, ale stała się początkiem wspaniałej
dziewczęcej (a później kobiecej) przyjaźni na całe życie. Ta
miłość to tylko pretekst, aby powrócić pamięcią do tamtych
miejsc i tamtego czasu.
Czas
to był szczególny – koniec okupacji niemieckiej, kilka jesiennych
i zimowych miesięcy między upadkiem Powstania Warszawskiego a
początkiem ofensywy w styczniu. Był to czas, kiedy na prawym brzegu
Wisły już tworzyła się nowa rzeczywistość, natomiast brzeg lewy
zamarł w oczekiwaniu na to, co nadejdzie. Czas zawieszenia,
niepewności, strachu…
Autorka
wraca w tej książce do własnych wspomnień,
bo to właśnie ona mając 16 lat jechała z Pruszkowa do Auschwitz
transportem, który musiał poczekać w polu, bo tego dnia obóz nie
przyjmował. To właśnie ją i 16 innych kobiet zabrał stamtąd
dziedzic pobliskiego dworu Jarosław Tymowski. Dał im schronienie,
otoczył opieką, aby we dworze przeczekały ten trudny czas. *
Jest też „Powiem Julce” opowieścią o dworze w Pastuszkach (…). I o ludziach o których warto pamiętać.
Nie
tylko po tym dworze nie pozostał ślad. Z krajobrazu polskiego
zniknęły wtedy niemal wszystkie dwory – splądrowane,
rozgrabione, często spalone, a w najlepszym razie przejęte na
szkoły czy mieszkania. Dwory były nie tylko instytucją, filarem,
na którym opierała się struktura społeczna wsi – były też po
prostu domami rodzinnymi. Od pokoleń ludzie mieszkali tam, kochali
się, rodziły się dzieci, umierali. Domy te były wypełnione
przedmiotami gromadzonymi przez lata, które oprócz wartości
materialnej, widocznej dla każdego, miały też inną, bezcenną –
sentymentalną.
„Powiem Julce” to requiem dla świata, którego już nie ma, a który skończył się właśnie wtedy.
Na
twórczości Krystyny
Siesickiej wychowała
się cała żeńska część mojego pokolenia (i parę roczników
starszych, że o młodszych nie wspomnę). „Zapałka
na zakręcie”, „Jezioro Osobliwości”, „Beethoven i dżinsy”,
„Czas Abrahama” czy „Przez
dziurkę od klucza” to
książki, które można nazwać naszym przeżyciem
pokoleniowym.
Ja zaczęłam od „Jeziora Osobliwości”. O ile dobrze pamiętam – najpierw widziałam film, a potem dowiedziałam się od koleżanek, że jest też książka, która w dodatku zupełnie inaczej się kończy. Sięgnęłam po nią i tak się zaczęło. Ostatnią, którą czytałam będąc w wieku targetu tych książek, była „Moja droga Aleksandro”.
Potem przez wiele lat uważałam się za zbyt dorosłą na takie lektury (choć czasem zdarzało mi się wracać do kilku ulubionych). Zainteresowałam się nimi dopiero niedawno – z myślą o moich córkach i ze zdziwieniem odkryłam, że przez ten czas Krystyna Siesicka napisała wiele książek. Jeszcze większe zdziwienie odczułam, kiedy po nie sięgnęłam. Te, które czytałam jako nastolatka, to były proste historie, najczęściej dotyczące pierwszej miłości, mocno osadzone w wielkomiejskich (warszawskich) realiach tamtych czasów. Ten okres w twórczości Krystyny Siesickiej można nazwać matczynym. Jej dzieci, a ma ich pięcioro, były wtedy w wieku jej czytelników i nawet jeśli (co zawsze podkreśla) nie pisała o nich, to sprawy nastolatków były jej codziennością.
Książki z okresubabciowo – prabaciowego (stan aktualny: trzynaścioro wnuków i siedmioro prawnuków ) najczęściej dzieją się w małych miasteczkach, w starych domach, umeblowanych równie starymi meblami, w których pija się herbatę w porcelanowych filiżankach. Wśród bohaterów pierwszoplanowych, obok nastolatków, pojawiają się ludzie starsi, a same historie są… najkrócej mówiąc.. pokręcone 😉 Często przenikają się w nich plany realne i fikcyjne, czasem trudno się zorientować, co jest powieścią właściwą, a co – powieścią w powieści.
Krystyna
Siesicka opisuje w nich świat widziany z perspektywy osoby starszej.
To w literaturze młodzieżowej rzadko spotykany punkt widzenia. We
współczesnym świecie, zdominowanym przez kult młodości i pogoń
za nowoczesnością, to również zbyt często pomijany punkt
widzenia.
Wczoraj na Targach miałam w ręku kolejne wydanie książki, którą wiele lat temu bardzo lubiły moje córki. Tym razem towarzyszą jej ilustracje Marianny Jagody – są bardzo radosne, pełne słońca, wesołe i wakacyjne, podobnie jak historia w niej opisana 🙂
(wpis z 31 maja 2006 roku:)
Czas
akcji:
wakacje.
Miejsce: działka
po lasem.
Dramatis
personae:
na działce: dwie Mamy – szkolne przyjaciółki; ich dzieci – w sumie szóstka, od nastolatki Karoliny do dwuletniego Karola zwanego Lolem; a ponadto: Dziobak (czyli przytulanka Lola), Rysiek (fioletowy królik), Tygrysy (niewidzialne, liczba bliżej nieokreślona) i Owadek (choć nie wszyscy wierzyli w jego istnienie 😉 );
za płotem – koty (czarne, nie wiadomo ile ich było, ale sporo) i jeszcze KTOŚ.
Wszystko wskazywało na to, że to będą bardzo nudne wakacje – no bo co może się wydarzyć na działce pod lasem? Szczególnie, że pierwotnym planem wakacyjnym była Grecja, ale z jakichś powodów nic z tych planów nie wyszło.
Skąd wzięły się cukierki na płocie ? A puszki po „Whiskas” za płotem – skąd ? Kto porwał Lola ? Jaką TAJEMNICĘ kryje garaż za płotem ? Czy możliwe jest, że ktoś w nim mieszka ? Duch, Baba Jaga, Czarownica czy może samotny Mechanik, który nie lubi spóźniać się do pracy ?
Okazuje się, że nawet takie z pozoru nieciekawe miejsce może być intrygujące i to wcale nie z powodu kosmitów czy mocy nadprzyrodzonych 😉 Okazuje się też, że nie trzeba koniecznie wyjechać nad ciepłe morza, żeby przeżyć fajne wakacje.
Opowieść o tych wydarzeniach została rozpisana na głosy wszystkich dzieci. Każde z nich ma swoją koncepcję rozwiązania Tajemnicy Garażu i każde dąży do tego na swój sposób. Nawet Lolo wtrąca swoje trzy grosze i właśnie te jego wstawki lubię najbardziej. Każdemu z narratorów przypisany jest symbolizujący go piktogram, którym oznaczona jest jego część opowieści (edit: w najnowszym wydaniu piktogramów nie ma). Ważną rolę w tej historii odgrywają smsy i one również są tam cytowane.
„Róże w garażu” znakomicie nadają się dla początkującego czytelnika – całość jest niezbyt długa. Górnej granicy wieku nie ma – ja też czytałam z przyjemnością 🙂 Sympatyczna i ciepła lektura znakomicie wprowadzająca w nastrój wakacyjny.
Skoro już zaczęłam wstawiać na wirtualne półki Małego Pokoju książki Zuzanny Orlińskiej, to proszę bardzo – przypomnienie jej debiutu pisarskiego i mojego wpisu z 2 lutego 2014 roku:
Tytuł przewrotny, bo tytułowa bohaterka jest absolutnym zaprzeczeniem skojarzeń, jakie może on wywoływać. Myśląc o Matce Polce widzimy od razu matkę heroiczną, całkowicie zdominowaną przez swoje macierzyństwo, a w tej książce spotykamy się nie z nią, tylko z kompletnie niestereotypową matką Polka – syna o oryginalnym imieniu Apolinary.
Matka – nie mama, mamusia, mamcia, mamunia czy mami.
„Moja matka” – mówi o niej Polek, a w jego głosie słychać wtedy dumę. Bo nie każda matka, możecie mi wierzyć, jest taka jak matka Polka.
Matka – także dlatego, że nie pasują do niej żadne zdrobnienia.
Wygląda jak mogłaby wyglądać Pippi Pończoszanka, jeśli okazałoby się, że zaklęcie Pigułko z arbuza ja nie chcę być duza jednak nie było skuteczne.
Ma długie nogi i ręce. Jej włosy – dużo włosów koloru rdzawobrązowego – skręcone w maleńkie sprężynki fruwają swobodnie wokół głowy. Nos ma spory, ale nie haczykowaty jak u Baby Jagi, lecz miękko i łagodnie zakończony, pokryty mnóstwem drobniutkich, brązowych piegów (matka Polka lubi te piegi – twierdzi, że każdy z nich jest pamiątką jakiegoś słonecznego dnia). Jej usta także są duże – mówi nimi szybko i głośno, a kiedy milczy, ładnie się uśmiecha. Oczka za to ma małe, jasne – bystro i trochę jakby kpiąco łypiące.
Chłopcy z klasy Polka sądzą, że jego matka jest dziwna. Ubiera się śmiesznie, nie tak jak inne mamy. Na wielkich stopach nosi zawsze stare, sfatygowane trampki, nawet zimą, ale nigdy nie marznie.
To skojarzenie z Pippi nasuwa się przede wszystkim przez piegi i burzę rudych włosów (bo dorosła pewnie nie nosiłaby już sterczących warkoczyków), choć sama autorka przyznaje, że ta fryzura pojawiła się już pod koniec pracy nad książką. Być może zadziałała tu podświadomość, bo moim zdaniem matka Polka zachowuje się często tak, jak zachowywałaby się Pippi, gdyby była czyjąś mamą.
Mam przy okazji tej książki jeszcze jedno skojarzenie odnoszące się do lektur mojego dzieciństwa – dla mnie matka Polka to Mama Czarodziejka tylko z XXI wieku. Sądzę, że była to również książka dzieciństwa Zuzanny Orlińskiej, bo o pokoleniu obecnych rodziców (i dużej części dzisiejszych babć i dziadków również) można powiedzieć, że wszyscy jesteśmy dziećmi Mamy Czarodziejki z książki Joanny Papuzińskiej. Absolutnie nie chcę przez to powiedzieć, że „Matka Polka” to książka wtórna, wręcz przeciwnie !!!
Od
czasów, w których czarowała tamta mama minęło kilkadziesiąt
lat. Matka Polka nie musi organizować dzieciom przejażdżki
samochodem przy pomocy kryształowej popielniczki i zabawkowej
ciężarówki, zagniatać ciasta, aby dokleić księżycowi utrącony
rożek czy ratować zabytkowej dzwonnicy czapeczką zrobioną na
drutach. Ona potrafi za to znakomicie odnaleźć się wśród
bohaterów gry komputerowej. Świetnie radzi sobie też z wciągającym
światem reklam telewizyjnych – nota bene to moja ulubiona historia
z tej książki.
Ale mimo że świat, w którym żyją, zmienił się bardzo, czary obu tych mam są bardzo podobne i nie mają nic wspólnego z czarną magią. Sposób jest bardzo (bajecznie wręcz !) prosty – wystarczy użyć wyobraźni…
„Pisklak” Zuzanny Orlińskiej to książka, która po raz pierwszy ukazała się w 2012 roku nakładem wydawnictwa Akapit Press. Obecne wznowienie Naszej Księgarni różni się od tamtego tylko okładką – w środku jest oczywiście sama historia i na szczęście te same ilustracje Mamy Autorki – Wandy Orlińskiej.
Tak pisałam o tej książce 27 lutego 2014 roku:
Jedyna rzecz, jaka nie podlega przegłosowaniu przez większość, to sumienie człowieka. – cytat z książki „Zabić drozda”, która odgrywa niebagatelną rolę w „Pisklaku”
Kim jest ów tytułowy pisklak ? Czy chodzi o prawdziwe, wypadnięte z gniazda pisklę, które Klara znalazła i był to w jej życiu pierwszy moment, kiedy stanęła oko w oko z tajemnica życia i śmierci ? Czy jest nim Piotruś – jej maleńki, przedwcześnie urodzony braciszek, walczący o życie w szpitalu ? Czy może sama Klara – piskle już podrośnięte, jedna nogą w dzieciństwie, ale coraz bardziej gotowe do rozłożenia skrzydeł i poszybowania w dorosłość ?
Tobie się wydaje, że jak skończysz osiemnaście lat, od razu staniesz się dorosła. A to wcale tak nie jest. Można mieć lat dwadzieścia albo czterdzieści i dalej być dzieckiem Dziecko myśli: upadnę, stłukę kolano, mamusia podmucha i przejdzie. Nic złego nie może się stać. I ja też tak myślałem, bardzo długo – powiedział jej ojciec, kiedy rozmawiali o dorosłości. Można też wydorośleć wcześniej, kiedy życie postawi przed nami pierwsze dorosłe wyzwania, a nam uda się im sprostać nie oglądając się na pomoc dorosłych…
„Pisklak” to druga książka Zuzanny Orlińskiej – zupełnie inna niż „Matka Polka”. Adresowana jest do nieco starszego czytelnika (rówieśnika jej nastoletnich bohaterów), do bólu realistyczna oraz taka trochę… oldskulowa 😉 Czytając ją miałam wrażenie, że napisał ja któryś z autorów mojego dzieciństwa.
Rzecz dzieje się co prawda współcześnie i widać to nie tylko w tym, że bohaterowie używają laptopy czy telefony komórkowe. Książka w otwarty sposób nawiązuje do „Tego obcego” – lektury szkolnej i mojej, i moich córek. Ku mojemu zdziwieniu dzieciaki nadal czytają ją chętnie, a Najmłodsza z zaciekawieniem sięgnęła także po jej kontynuacje czyli „Inną”. W „Pisklaku” współcześni uciekinierzy z domu zamiast do wujka w Tczewie wędrują jednak do mamy, która wyjechała do pracy w Irlandii – smutne signum naszych temporis 😉 Poza tym jego bohaterowie spotykają się w niedzielę na mszy w kościele, co w czasach mojego dzieciństwa raczej im się na kartach książki przydarzyć nie mogło. Dość przypomnieć jakich ekwilibrystycznych wygibasów musiała dokonywać Małgorzata Musierowicz, żeby w pierwszych tomach „Jeżycjady” dać czytelnikom do zrozumienia, że Borejkowie chodzą do kościoła.
Jednak mimo dwudziestopierwszowiecznych realiów życia bohaterów sposób narracji „Pisklaka” jest taki jakiś staroświecki, niespieszny, uporządkowany…
To wrażenie potęgują także dawno niewidziane w obecnie wydawanych książkach ilustracje pani Wandy Orlińskiej – mamy autorki. Pamiętam tę kreskę z wielu lektur, które lubiłam – najbardziej chyba ze zbioru opowiadań Anny Frankowskiej „Zatańcz z moją dziewczyną”, bo wracam do niego także i teraz.
Miałam, czytając „Pisklaka” jeszcze jedno skojarzenie z książką mojego dzieciństwa, ale nie wiem, czy autorka byłaby z niego zadowolona 🙂 Otóż ta atmosfera podmiejskiego letniska i te dzieci – już nie dzieci, które muszą sobie radzić ze swoimi problemami same, bo dorośli są zajęci swoimi ważnymi sprawami i właściwie ich nie ma – to wszystko jest jak z „Timura i jego drużyny”. Wróciłam do tej książki jakiś czas temu po wielu latach i stwierdziłam, że (pomijając kwestie polityczne, które obecnie wymagałby bardzo rozbudowanych przypisów) jest ona całkiem dobrze napisana.
Okazuje się więc, że niezależnie od czasów, systemu politycznego czy gadżetów, których używamy, emocje jakie towarzyszą czasowi dojrzewania i pierwszych miłości pozostają niezmienne…
Mały Pokój z Książkami 