„Zaczarowane baletki” właśnie pojawiły się w księgarniach, ale pisałam o tej książce już 22 września 2008 roku 😉

Znacie film „Masz wiadomość” ?

Jest w nim scena, która zawsze kojarzy mi się z tą książką. Kathleen Kelly (grana przez Meg Ryan) właścicielka małej księgarni z książkami dla dzieci, którą odziedziczyła po matce, wie już, że przegrała konkurencję z siecią książkowych supermarketów i że będzie musiała zamknąć swój „Shop Around The Corner”. Idzie do megaksięgarni „Fox Books” i siada sobie w dziale dziecięcym. Jest tam świadkiem rozmowy sprzedawcy z klientką, która pyta go o książki o butach – słyszała o nich od znajomej. Sprzedawca nie wie, o czym mowa i kto napisał te książki. Wtedy do rozmowy włącza się Kathleen Kelly i mówi: Noel Streatfield. Napisał  „Buty baletowe”, i „Buty do łyżew” i „Teatralne buty”, i „Tańczące buty” … Ja najbardziej lubię „Buty baletowe” i „Buty do łyżew”, ale… (tu następuje pełne wyrazu chlipnięcie)... nakład jest już wyczerpany. Sprzedawca na to: Streatfield ? Może Pani przeliterować ?, a przysłuchujący się temu ukradkiem Joe Fox (czyli Tom Hanks) niemal wali z rozpaczą głową w balustradę, bo to trochę tak, jakby w polskiej księgarni sprzedawca spytał przez jakie „u” pisze się Tuwim 😉

Bardzo lubię ten film, ale minęło trochę czasu zanim skojarzyłam, że owa rozmowa dotyczy jednej z ulubionych od lat książek Najstarszej z moich córek. Przy okazji wyszła też na jaw niedoróbka tłumacza dialogów w filmie, bo Mary Noel Streatfield zdecydowanie była kobietą 😉 „Zaczarowane baletki” to w oryginale „Ballet shoes” czyli przywoływane tam buty baletowe. Oprócz książek wymienianych w filmie, napisała jeszcze„Tennis…”, „Circus…”, „Movie…”, „Family..”, „New..” i „Travelling Shoes” oraz wiele innych książek, już bez butów w tytule 😉 W tej samej serii, co „Zaczarowane baletki”ukazała się jeszcze jej „Złota jabłoń”, ale nie spodobała się już tam tak bardzo.

Siostry Fosyl mieszkały na samym końcu ulicy Cromwella, wciąż jednak dostatecznie blisko muzeum Wiktorii I Alberta, by w deszczowe dni móc tam oglądać domki lalek. W dni pogodne zabierano je tam, aby „oszczędzić parę groszy… – Najstarsza przypomniała to sobie, kiedy  byłyśmy w tym muzeum w zeszłym roku, ale nie udało nam się ich znaleźć (domków, nie dziewczynek 😉 ) .

Paulinka, Pietrowna i Pusia tak naprawdę nie były siostrami, mimo że wszystkie nosiły nazwisko Fosyl – nazwisko, którego nie zawdzięczały dziadkom i które było tylko ich. Wszystkie trzy zostały przywiezione do Londynu przez pewnego kolekcjonera skamielin jako swego rodzaju znaleziska z podróży. Ów pan, zwany przez dziewczynki Dziamem, adoptował je, a nastepnie zostawił pod opieką swojej stryjecznej wnuczki i wyruszył w długą podróż po świecie. Iście po męsku – jak by niewątpliwie powiedziała panna Kornelia Bryant 😉

„Zaczarowane baletki” to książka, która ma wiele wspólnego z drugą ukochaną książką Najstarszej – ”Cukiernią pod Pierożkiem z Wiśniami”. W obu jest Londyn w okresie międzywojennym, w obu są dziewczynki bez rodziców pozostające pod opieką życzliwych dorosłych i w obu te dziewczynki występują w teatrze. W obu też pojawia się Zarząd Miejski Londynu, który wydaje dzieciom zezwolenia na pracę w teatrze. W pewnym stopniu tym właśnie lekturom zawdzięczamy zainteresowanie Najstarszej teatrem i tańcem.

W „Cukierni” jej bohaterka (i imienniczka Najstarszej) dowiaduje się ze zdziwieniem od Zofii, że istnieją specjalne szkoły, w których dzieci uczą się grać. (…) Ania nigdy o takich szkołach nie słyszała, a do niedawna nie przyszłoby jej nawet do głowy, ze dzieci mogą grać w czymś innym niż przedstawienia szkolne urządzane dla rodziców. Siostry Fosyl trafiły do takiej szkoły – Dziecięcej Akademii Tańca i Sztuki Aktorskiej przez przypadek, dzięki nauczycielce z tej szkoły, która wynajmowała u nich pokój. Był to zdecydowanie szczęśliwy przypadek, który pomógł im zarobić na swoje utrzymanie, kiedy pieniądze pozostawione przez Dziama zaczęły się kończyć. Potem jednak okazało się, że tylko dla jednej z nich taniec stanie się życiem, pozostałe znajdą sobie inne drogi…

Widząc mnie ostatnio z tą książką w ręku Najstarsza powiedziała: Za każdym razem, kiedy ją czytam widzę wyraźniej, jak kiepsko jest przetłumaczona, ale mimo wszystko ciągle ją lubię. Rzeczywiście – tłumaczenie miejscami kuleje, bywa nieco chropowate. Są to jednak drobiazgi, pomimo których książka ma nadal wiele uroku. Zrozumieć natomiast nie mogę, dlaczego tytułowe baletki miały być zdaniem tłumaczki zaczarowane ???

Noel Streatfield „Zaczarowane baletki”, przekł.: Ewa Fiszer, wyd.: Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 2003

„Zaczarowane baletki” ukazały się właśnie wznowione przez Wydawnictwo Dwie Siostry w serii „Mistrzowie Światowej Ilustracji”. Trochę zdziwiłam się, że w tym wydaniu zachowany został przekład Ewy Fiszer z jego wszystkimi jego chropowatościami oraz tym, że Piotruś Królik z książki Beatrix Potter jest tam Piotrem Króliczkiem, ale mimo to książka nadal ma swój urok 😉

Urocze są również oryginalne ilustracje Ruth Gervis – proste i syntetyczne, utrzymane w duchu Art Deco, a z dzisiejszej perspektywy: staroświeckie jak opowiadana w tej książce historia. Ich autorka była siostrą Noel Streatfield, ale wydawca podobno nie wiedział o tym, kiedy proponował jej pracę nad książką debiutantki. Ilustrowała także m.in. książki Enid Blython, ale to „Ballet Shoes” pozostają do dziś najbardziej znane.

Noel Streatfield „Zaczarowane baletki”, przekł.: Ewa Fiszer, wyd.: Dwie Siostry, Warszawa 2019